Seks kan om vele redenen pijn doen, zowel fysiologisch als psychologisch, maar hier zijn enkele van de meest voorkomende redenen en hoe je hiermee kunt om gaan.

Penetratieve seks kan ongemakkelijk zijn, maar soms ook super veel pijn doen. De medische term hiervoor is dyspareunie, wat verwijst naar terugkerende of aanhoudende pijn vóór, tijdens of na het vrijen. De pijn kan alleen optreden bij binnenkomst, penetratie met iets (zoals een tampon), diepe stoten of een combinatie hiervan en het niveau van pijn kan variëren van mild tot ernstig.

Pijn is een complex en veelzijdig probleem, dus er is niet altijd een enkele verklaring of behandeling. Het kan heel frustrerend zijn als iets dat aangenaam zou moeten zijn in plaats daarvan pijn en ongemak veroorzaakt.

Bekijk hieronder enkele oorzaken waardoor je pijn kunt hebben tijdens penetratieve vaginale seks, wat betekent seks met een penis, vinger of dildo (of een ander stuk “speelgoed”) die de vagina ingaat.

1. Een vaginale infectie
Deze infectie kan voor ontsteking of irritatie van de vulva en het vaginale kanaal veroorzaken, wat de toegang en penetratie echt pijn doet.

Sommige infecties kunnen ook de baarmoederhals en de baarmoeder aantasten, wat kan leiden tot hevige pijn bij het stoten.

Naast pijnlijke seks kun je ook andere SOA-symptomen hebben, zoals jeuk, abnormale afscheiding of verbranding. Maar vaak hebben soa’s helemaal geen symptomen. Dus de beste manier om te bepalen of een infectie de pijn veroorzaakt, is om je dokter te bezoeken om getest te worden.

2. Verwondingen of irritatie van de vulva en de vagina
De huid van de vulva en vaginale opening is heel kwetsbaar en gevoelig, dus is het niet ongewoon dat er verwondingen kunnen optreden. Deze letsels kunnen worden veroorzaakt door een ongeval, een operatie, een bekkentrauma, besnijdenis van een vrouw, piercings die verkeerd is gezet of een incisie die gemaakt is om het geboortekanaal te verbreden (episiotomie).

Ze kunnen littekens veroorzaken die seks erg pijnlijk maken bij, vooral als er een wond is die niet volledig genezen is. Als je dus een verwonding op of rond je geslachtsdelen hebt, is het belangrijk om de tijd te nemen om goed te genezen en te wachten met het hebben van seks totdat je dokter je weer green light geeft. Bovendien kunnen bepaalde huidaandoeningen irritatie of letsel op de huid van je vulva, de oorzaak zijn van pijnlijke seks. Deze omvatten eczeem, allergische reacties of een aandoening die lichen planus wordt genoemd.

3. Vaginisme, waardoor de vaginale spieren zich aanspannen bij penetratie
Vaginisme is een aandoening waarbij onvrijwillige samentrekking van de spieren van de vagina en de bekkenbodem optreden. Naast het pijnlijk maken van seks, kan vaginisme de spieren doen spasmen en klemmen tot het punt, waarop je zelfs geen oorstaafje in je vagina kunt inbrengen. De aanspannen van de spieren is onvrijwillig en kan zelfs gebeuren wanneer iemand opgewonden is en seks wil hebben. De toestand kan ongelooflijk frustrerend zijn. Veel vrouwen met vaginisme praten er liever niet over, omdat het heel pijnlijk en frustrerend kan zijn.

Het kan worden veroorzaakt door zowel fysieke als psychologische factoren of een combinatie van beide. Het kan dus nodig zijn dat een patiënt een therapeut ziet om met angst of stress over geslachtsgemeenschap om te gaan, maar ook een bekkenbodemtherapeut om te leren hoe zij zich kan ontspannen en de spieren kan trainen. Er zijn ook vrouwen die hun vagina met botox laten behandelen.

4. Een chronische pijnaandoening zoals vulvodynie of vestibulaire vulvitis
Het gene wat pijn veroorzaakt bij binnenkomst is vulvodynie of vestibulaire vulvitis, die chronische pijn veroorzaakt in de vulvaire regio. Dit kan veel pijn veroorzaken tijdens penetratie en ook voor elke andere activiteit die druk uitoefent op de vulva, zoals fietsen of gewoon zitten.

We weten de exacte medische oorzaak niet, maar we denken dat het een ontstekingsreactie in de zenuwen rond de opening van de vagina en de vulva kan zijn, wat overgevoeligheid en pijn veroorzaakt. Er is geen geneesmiddel voor vulvodynie, maar je kunt de symptomen wel behandelen. Studies hebben aangetoond dat maar liefst 9% van de vrouwen dit op een bepaald moment in hun leven mee hebben moeten dealen.

5. Abnormale anatomie
Sommige mensen worden geboren met een anatomisch defect, dat de vorm van de vagina verandert ofwel dat er weinig of geen opening is. Je hebt waarschijnlijk gehoord van het maagdenvlies, een membraan dat gedeeltelijk de vaginale opening bedekt en de mythen over hoe het “breekt” tijdens de geslachtsgemeenschap. Wanneer iemand een “imperforate maagdenvlies” heeft, betekent dit dat het membraan abnormaal dik of strak is, wat seks erg pijnlijk of zelfs onmogelijk kan maken. Soms is er helemaal geen opening, dus deze vrouwen bloeden niet eens tijdens hun menstruatie en het bloed kan zich in de vagina verzamelen.

Mayer-Rokitansky-Kuster-Hauser-syndroom is een zeldzame vorm van seksuele ontwikkelingsstoornis die ertoe kan leiden dat een persoon zonder vagina of incomplete voortplantingsorganen wordt geboren. In deze gevallen kan penetratie pijnlijk zijn. De behandeling van deze aandoeningen kan gepaard gaan met chirurgie of met vaginale dilators.

6. Aandoeningen zoals endometriose, bekkenontstekingsziekte of vleesbomen kunnen diepe pijn veroorzaken
Als de pijn dieper in het bekken zit, is het eerste waar je dokter vanuit zal gaan endometriose, omdat het vrij vaak voorkomt en meestal pijn veroorzaakt tijdens seks. Endometriose treedt op wanneer het weefsel dat de baarmoeder bedekt groeit op andere organen en het is een veel voorkomende boosdoener als het gaat om pijn tijdens seks. Er is geen geneesmiddel, maar de behandeling kan hormoontherapie of chirurgie omvatten.

Andere aandoeningen die chronische bekkenpijn kunnen veroorzaken zijn littekens als gevolg van infecties, baarmoederverzakking, bekkenontstekingsziekte, vleesbomen, ovariumcysten en meer.

Als de pijn diep in je bekken zit, moet je naar de dokter gaan omdat je mogelijk de vleesbomen of cysten moet verwijderen. Heftige seks kan zelfs een cyste veroorzaken, wat uiterst pijnlijk is.

7. Vaginale droogheid veroorzaakt door hormonen, medicatie of stress
Wanneer seks pijnlijk is tijdens penetratie, kan dit betekenen dat je niet ‘nat genoeg’ bent. Vocht is essentieel en zonder dat kan penetrerende seks leiden tot irritatie. Het vulvaire weefsel is al fragiel, maar vaginale droogheid kan veel pijn veroorzaken tijdens penetratie. Vaginale droogte kan worden veroorzaakt door een verandering of onderdrukking van hormonen, wat kan gebeuren tijdens de zwangerschap, de menopauze of wanneer iemand geboortebeperkingen heeft. Stress kan ook de chemie van het lichaam doen veranderen wat resulteert in vochtverlies.

Medicijnen, zoals antidepressiva en antihistaminica zoals Benadryl, kunnen ook vaginale droogheid veroorzaken en het libido beïnvloeden. Als je vaginaal droog bent, moet je met je dokter praten om erachter te komen wat de oorzaak kan zijn en hoe je het probleem kunt behandelen.

8. Niet voldoende glijmiddel
Zelfs als je geen problemen hebt met vaginale droogheid, is soms het eigen ‘glijmiddel’ van de vagina niet genoeg. Wat kan leiden tot ongemak, wrijving en pijn tijdens penetratie of diepe stoten. Dus glijmiddel zou echt je beste vriend moeten zijn. Je kunt het gebruiken tijdens het voorspel en de penetratie. Probeer een goede glijmiddel uit die de vagina echt vochtig houdt en probeer zoveel mogelijk uit, zodat je er achter komt wat jij het fijnst vind.

9. Gebrek aan voorspel en stimulatie
Vrouwen hebben stimulatie en voorspel nodig, anders is seks waarschijnlijk ongemakkelijk of pijnlijk. Het kan wat moeite en toewijding kosten om de vloeistoffen te laten stromen. Het duurt minstens 20 minuten om het lichaam van een vrouw volledig opgewonden te raken, inclusief het opzwellen van erectiel weefsel in de schaamlippen, clitoris en het vaginale kanaal. De oplossing? Praat met je partner en vraag om meer stimulatie en voorspel en haast je niet naar penetrante seks. Er is geen specifieke vorm van voorspel nodig, behalve een activiteit die plezierig en stimulerend voor jou is. Dingen vertragen en meer aandacht schenken aan voorspel en seksuele opwinding kan echt helpen.

10. Bepaalde seks posities
In sommige seks posities voel je zich prima en goed, maar andere posities kunnen echt veel pijn veroorzaken bij penetratie en diepe stoten. Je moet proberen posities te vinden die comfortabel zijn en die samenwerken met je partner.

Een grote penis of dildo kan wat ongemak en pijn veroorzaken, maar het is hoogst onwaarschijnlijk dat een penis “te groot” is voor een vagina of de baarmoederhals verwondt. De vagina is geschikt voor een baby’s hoofd van maar liefst 10 centimeter in diameter en er is geen penis zo groot als dat. Als je denkt dat de maat een probleem is, gebruik dan genoeg glijmiddel en probeer posities te vermijden die pijn doen.

11. Gebrek aan connectie of relatieproblemen
Pijn en ongemak tijdens seks kunnen ook worden veroorzaakt door een persoonlijk probleem tussen twee partners. Gebrek aan aantrekking, relatieproblemen en slechte communicatie kunnen allemaal van invloed zijn op iemands mentale toestand en resulteren in een gebrek aan opwinding. Het is belangrijk om met je partner te communiceren en degene te laten weten wat je wel en niet leuk vindt.

Je kunt ook met je partner overleggen over grenzen om ervoor te zorgen dat je allebei op the same page bent tijdens seks. Sommige koppels kunnen baat hebben bij het zien van een sekstherapeut, die oefeningen met koppels kan doen om hen te leren hoe ze het plezier kunnen vergroten en dingen kunnen vermijden die pijn veroorzaken.

12. Psychologische factoren zoals angst, paniek of problemen met het zelfbeeld
Angst en paniek rond penetratie kunnen een mentale barrière creëren, wat ertoe kan leiden dat iemand tijdens het vrijen onbewust de bekkenbodemspieren aanspant, wat een fysieke barrière veroorzaakt.

Als iemand een negatieve seksuele ervaring heeft gehad, zoals seksueel misbruik, schending van grenzen of aanranding. Kan dit ervoor zorgen dat het brein de vecht-of-vluchtmodus ingaan, waardoor het lichaam en de bekkenbodemspieren zich kunnen ophopen.

Een slecht zelfbeeld kan de opwinding verminderen of iemand ertoe brengen gespannen of nerveus te worden tijdens seks. Er is geen one-size-fits-all behandeling, dus het overwinnen van deze psychologische barrières zal afhangen van de persoon en haar ervaringen en behoeften.

13. De pijn negeren
Pijn is een communicatie van het lichaam, dus luister naar je lichaam wanneer het verteld dat ‘het’ pijn heeft, negeer het niet. Dus als je terugkerende pijn hebt tijdens seks, moet je je dokter raadplegen die je kan helpen de oorzaak op te sporen en een behandeling voor te stellen. Om maar te zwijgen: praat met je partner en vertel hoe en wanneer seks pijn doet, zodat je samen kunt werken om dingen comfortabeler te maken.

En tot slot, voel je niet alleen. Pijn tijdens seks is eigenlijk zo gewoon, maar het is ook een niet besproken onderwerp, omdat veel vrouwen het gevoel hebben dat iedereen in de wereld geweldige seks heeft, dus er moet iets mis zijn met hen. Als je tijdens de seks pijn hebt, weet dan dat dit heel gewoon is en je hebt veel opties en dat er veel verschillende specialisten zijn die kunnen helpen.